مدل‌سازی آسیب‌پذیری فیزیکی بافت‌های شهری در برابر زلزله در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد شناسی: منطقۀ ۳ شهرداری شیراز

در هشتاد سال اخیر بخش عمده‌ای از کشورمان متحمل خسارات سنگینی دراثر وقوع زلزله شده است. بنابراین موضوع ایمنی شهرها در برابر مخاطرات طبیعی یکی از اهداف اصلی برنامه‌ریزی شهری بوده و در این راستا اولین گام شناسایی میزان آسیب پذیری اجزا و عناصر شهری با استفاده از مدل‌ها و روش‌های موجود در این زمینه است. منطقۀ شیراز بارها در معرض زلزله‌های ویرانگر هرچند با فواصل طولانی واقع شده است و در طی 900 سال اخیر بخش بزرگی از شهر شیراز حدود 5 بار آسیب دیده است. در این پژوهش منطقه 3 شهرداری شیراز از نظر عوامل تأثیرگذار در آسیب‌پذیری ساختمان‌های شهری در برابر زلزله با استفاده از شاخص‌هایی چون سازگاری و ناسازگاری کاربری‌ها، ساختار بنا، کیفیت بنا و... در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی بررسی شد. این مطالعه نشان می‌دهد که وجود بافت ارگانیک، شبکۀ ارتباطی نامنظم و نبود تجهیزات شهری مناسب، موجب آسیب‌پذیری شهرها در برابر زلزله می‌گردد. بعد از تحلیل‌های انجام‌شده مشخص گردید که منطقۀ 3 با در نظر گرفتن این عوامل دارای آسیب‌پذیری بالایی در برابر زلزله بوده به طوری که حدود 65 درصد از ساختمان‌های واقع شده در این ناحیه، آسیب‌پذیری خیلی بالا - بالا دارند؛ البته اگر شدت زلزله در این برآورد مد نظر قرار گیرد، این درصد متفاوت خواهد بود. بنابراین مطالعۀ این معیارها در این منطقه برای کاهش آثار زلزله الزامی است.